Τον τελευταίο καιρό όπου και να κοιτάξεις βρίσκεις προβιοτικά. Τώρα τελευταία και πρεβιοτικά.
Τι είναι τα προβιοτικά και τι τα πρεβιοτικά;
Τα προβιοτικά είναι μικρόβια που ζουν μαζί μας. Είναι φιλικά προς τον οργανισμό και μάλιστα δρουν ανταγωνιστικά απέναντι στα παθογόνα μικρόβια. Στο έντερο μας ζουν περίπου 10 φορές περισσότερα μικρόβια από ότι όλα τα κύτταρα του οργανισμόυ μας. Θεωρείτε ότι είναι όργανο του ανθρώπινου σώματος και η επιστήμη σήμερα μελετά το μικροβίωμα διεξοδικά.
Τα πρεβιοτικά είναι το φαγητό των προβιοτικών. Είναι άπεπτοι υδατάνθρακες όπως η ινουλίνη και κάποιοι ολιγοσακχαρίτες (φρούκτο και γαλακτο ολιγοσακχαρίτες). Περιέχονται-είναι οι άπεπτες φυτικές ίνες των φρούτων των λαχανικών και των δημητριακών της τροφής μας. Εμείς δεν τα πέπτουμε αλλά κάποια προβιοτικά τρέφονται αποκλειστικά με αυτά και μάλιστα όταν η διατροφή μας είναι πλύσια σε αυτά τότε ευνοείται η ανάπτυξη των πληθυσμών αυτών των μικροβίων έναντι άλλων. Αυτή είναι και η χρήση τους.
Και όντως είναι τόσο ευεργετικά για την υγεία;
Τα προβιοτικά χρησιμοποιούνται από την αρχαία Κίνα, ο δε Ιποκράτης τόνιζε πως όλες οι ασθένειες ξεκινούν από το έντερο. Στην αρχαία Κίνα έδιναν ανθρώπινα περιττώματα για να γιατρέψουν γαστρεντερικές διαταραχές, πρακτική που συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Το 1880 ένας Αμερικάνος επιχειρηματίας ο Horace Fletcher μασούσε μέχρι η τροφή να διαλυθεί πλήρως στο στόμα του. Υποστήριζε πως η πέψη γίνονταν πίσω στο λαιμό του και τα άοσμα περιττώματά του τα διακινούσε ελεύθερα μέσω αλληλογραφίας.
Ο όρος προβιοτικά χρησιμοποιήθηκε σε μελέτη πρώτη φορά το 1965. Τα τελευταία χρόνια δημοσιεύονται περί τις 1000 μελέτες το χρόνο που αφορούν σε έρευνες για το ρόλο των προβιοτικών στην υγεία. Γενικά θα έλεγα ότι φαίνεται να έχουν ευνοϊκή δράση απέναντι σε κάποιες ασθένειες ή καταστάσεις. Ας τα δούμε αναλυτικά:
- Διάρροια: Υπάρχουν πολλές μελέτες που υποστηρίζουν τη θετική δράση αλλά και άλλες που δείχνουν πως δεν υπάρχει αποτέλεσμα. Επιστημονικά μιλώντας η χρήση προβιοτικών φαίνεται να έχει καλύτερο αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση ή την πρόληψη διάρροιας σε παιδιά από ότι σε ενήλικες, ενώ φαίνεται να έχει και έναν ήπιο ρόλο πρόληψης της ταξιδιωτική ς διάρροιας. Τέλος υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν πως βοηθά στην πρόληψη της διάρροιας από αντιβιοτικά αλλά δεν βοηθούν εδώ όλα τα προβιοτικά και πρέπει να γίνεται προσεκτική χρήση ανάλογα με τη νόσο και το αντιβιοτικό.
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ): Κι εδώ οι μελέτες έχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα. Το ΣΕΕ δημιουργεί πόνο φούσκωμα ευαισθησία στο έντερο, διάρροια κλπ. Κάποια προβιοτικά φαίνεται να έχουν ευεργετικό ρόλο αλλά κάποια άλλα μπορεί και να επιδυνώνουν την κατάσταση.
- Φλεγμωνόδεις νόσοι το εντέρου: Οι κυριότερες είναι η ελκώδης κολλίτιδα και η νόσος Chron. Για την πρώτη υπάρχουν αρκετές μελέτες που δείχνουν ευεργετικά αποτελέσματα για τη χρήση προβιοτικών, μάλιστα κάποιες δείχνουν συγκρίσιμα αποτελέσματα με τη φαρμακευτική αγωγή. Στην νόσο Chron αν και υπάρχουν αποτελέσματα ενθαρυντικά εν τούτοις είναι πολύ νωρίς για συστάσεις.
- Ατοπική δερματίτιδα: δύο μεγάλες μελέτες σε ετοιμόγεννες και θηλάζουσες μητέρες έδειξαν πως τα μωρά τους είχαν μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης εκζέματος αν έπαιρναν προβιοτικά σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Παρόλα αυτά μια μελέτη σε παιδιά δεν έδειξε σημαντικά αποτελέσματα στην βελτίωση του εκζέματος και άρα δεν υπάρχουν συστάσεις για την χρήση τους.
Πόσο ασφαλή είναι τα προβιοτικά;
Γενικά η χρήση τους είναι ασφαλής και για αυτό και η μεγάλη εμπορική επιτυχία. Δεν θα πάθει κανείς κάτι αν τα χρησιμοποιεί και ίσως δει και ευεργετικά αποτελέσματα. Προσοχή απαιτείται σε ανοκατεσταλμένους ασθενείς σε σοβαρές νόσους του εντέρου και άλλες παθήσεις.
Τα πιο συχνά ανεπιθύμητα συμπτώματα είναι η δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, λόξυγγας, ναυτία, κ.α.